Tài chính phi tập trung DeFi hay Tài chính mở có lẽ là thuật ngữ mà bạn thấy khá nhiều trong thời gian gần đây. Vâng, có thể nói DeFi đang là “Trend – xu hướng” hiện nay. Vậy DeFi là gì? Nó đang hoạt động như thế nào trên thị trường tiền ảo và có thể phát triển trong tương lai hay không? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết hôm nay của tôi. Hãy cùng tôi tìm hiểu về Tài chính phi tập trung Defi nhé!
Tài chính phi tập trung Defi là gì?
Tài chính phi tập trung DeFi là một thuật ngữ được sử dụng để tận dụng lợi thế của Blockchain để tạo ra các mạng lưới giao dịch nơi người dùng có thể truy cập và hoạt động mà không có bất kỳ trung gian hoặc sự can thiệp kiểm soát nào. Trực quan hơn, bạn có thể hiểu Tài chính phi tập trung là tập hợp các ứng dụng cung cấp các dịch vụ tài chính như giao dịch, cho vay, đầu tư hoặc thanh toán trên nền tảng Blockchain. Các ứng dụng này còn được gọi là ứng dụng phi tập trung hay dApps (decentralised application), nơi người dùng có thể truy cập mạng ngang hàng P2P.
Mục đích ra đời của DeFi
Trong tài chính truyền thống (CeFi – Tài chính tập trung *), bạn tin tưởng rằng chính phủ sẽ không in tiền đột ngột để lạm phát có thể tăng vọt. Các ngân hàng sẽ giữ tiền của bạn an toàn và bạn thường kiếm lợi nhuận bằng cách giao tài sản của mình cho bên thứ ba, có nghĩa là trao quyền kiểm soát tiền của bạn cho người khác.
* CeFi: Tài chính truyền thống / tài chính tập trung
Nhưng bạn phải đồng ý rằng ngay cả khi đó là tiền của bạn, bạn không thể hoàn toàn kiểm soát chúng, bất kể bất kỳ điều gì ở trên. DeFi ra đời với mục đích tạo ra một hệ thống tài chính mở cho tất cả mọi người, ở đó, mọi người hoàn toàn có thể kiểm soát tài sản của mình. Rộng hơn, DeFi là một nỗ lực đầy tham vọng nhằm phân cấp các trường hợp sử dụng tài chính truyền thống cốt lõi. Chẳng hạn như giao dịch, cho vay, đầu tư, quản lý tài sản, thanh toán và bảo mật thông qua việc sử dụng Blockchain. Vậy liệu DeFi có thể thay thế CeFi trong tương lai?
Tài chính phi tập trung DeFi có thể thay thế CeFi không?
Về cơ bản, DeFi sẽ không thể thay thế hoàn toàn CeFi, tuy nhiên họ sẽ cung cấp nhiều loại hình dịch vụ hơn mà CeFi không làm được.
Trong DeFi:
- Tài sản sẽ được thay thế bằng tiền ảo.
- Các tổ chức, tiểu bang và công ty sẽ được thay thế bằng công nghệ Blockchain.
- Dù bạn ở đâu, chỉ cần có thiết bị kết nối Internet là bạn có thể truy cập tài chính phi tập trung DeFi.
- Như vậy, các công cụ DeFi chắc chắn sẽ khác so với các công cụ CeFi, mặc dù chúng cung cấp các dịch vụ tài chính tương tự, chẳng hạn như cho vay.
- Không chỉ vậy, họ còn cung cấp các dịch vụ tài chính hoàn toàn mới như stablecoin (DAI, True USD, …)
Ưu điểm của tài chính phi tập trung Defi
Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về một số ưu điểm của Defi qua phần bài viết dưới đây.
Người dùng “thực sự” được kiểm soát tài sản của bản thân
Ngày nay, nhiều ngân hàng cam kết cung cấp nhiều quyền kiểm soát hơn cho người dùng. Nhưng trên thực tế, bạn vẫn phải giao tài sản của mình cho họ và hy vọng chúng sẽ được quản lý tốt. Sự ra đời của các ứng dụng tài chính phi tập trung đã mở ra kỷ nguyên mà người dùng có quyền tuyệt đối kiểm soát tài sản của họ mà không có bất kỳ sự can thiệp nào của bên thứ ba, do đó giảm thiểu rủi ro.
Tối ưu hóa tốc độ và chi phí
Việc sử dụng Blockchain làm nền tảng công nghệ và loại bỏ các bên trung gian giúp tăng tốc độ giao dịch và thanh toán trên dApps. Đồng thời giảm chi phí liên quan đến các hoạt động này. Theo dữ liệu World Bank’s RPW và Deloitte, trong khi phí chuyển tiền trong tài chính truyền thống hệ thống trung bình là 7%, đối với hệ thống tài chính phi tập trung chỉ là 3%.
Khả năng tiếp cận lớn hơn
Trong hệ thống tài chính truyền thống, có hàng tá rào cản khiến một người khó tiếp cận các dịch vụ tài chính hơn, bao gồm địa vị xã hội, khả năng tài chính hoặc khoảng cách địa lý. Với tài chính phi tập trung, những điều trên sẽ không phải là thách thức khi bạn có kết nối Internet và điện thoại Smartphone. Bất kỳ ai cũng có thể sử dụng các dịch vụ tài chính trên dApps.
Các ứng dụng phổ biến của tài chính phi tập trung DeFi
Sau khi đã tìm hiểu về khái niệm và một số ưu điểm của tài chính phi tập trung DeFi thì chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về các ứng dụng của nó nhé!
Nền tảng vay và cho vay
Nhắc đến những ứng dụng của DeFi, không thể không kể đến các giao thức vay/cho vay mở. Tại đây, người dùng sẽ trực tiếp cho vay và thu lãi từ người đi vay. Dưới sự kết nối của hợp đồng thông minh thay vì bên thứ ba như các ngân hàng. Với loại hình nền tảng cho vay ngang hàng này, việc vay tiền mã hóa sẽ rất đơn giản và tiết kiệm thời gian nhờ những ưu điểm của Blockchain. Như khả năng giải quyết giao dịch ngay lập tức hay khả năng thế chấp tài sản kỹ thuật số.
Sàn giao dịch phi tập trung
Một ứng dụng phổ biến khác của Tài chính phi tập trung chính là các sàn giao dịch phi tập trung, còn được gọi là DEX (Decentralised Exchange). Không giống như các sàn giao dịch tiền điện tử thông thường, người dùng DEX sẽ tiến hành các giao dịch tiền ảo mà không có bên thứ ba đóng vai trò điều hành giao dịch. Thay vào đó, các hợp đồng thông minh sẽ được sử dụng để thực thi quy tắc, thực hiện các giao dịch trực tiếp giữa hai bên và xử lý chúng một cách an toàn khi cần thiết.
Xem ngay: Sàn Kucoin là gì? Các giấy chứng nhận quốc tế mà sàn tiền ảo này đang có là gì?
Stablecoin (tiền tệ ổn định)
Sự biến động không ngừng của thị trường tiền ảo đã tạo ra nhu cầu về chức năng giữ tiền. Chính vì thế, stablecoin ra đời từ đó Stablecoin là loại tiền điện tử có giá cố định. Thường bằng giá của một loại tài sản nhất định như vàng, USD hoặc VND. Stablecoin sử dụng cơ chế của thị trường để ổn định giá thay vì một công ty phát hành tập trung.
Tại Việt Nam, VNDC là Stablecoin đầu tiên vận hành bằng Blockchain và được bảo mật bằng đồng tiền pháp định của Việt Nam (VND). Với mục đích hỗ trợ người dùng Việt Nam thực hiện các giao dịch với mức phí thấp, không mất phí chuyển đổi ngoại tệ trong thời gian ngắn, không phải phụ thuộc nhiều vào USDT. Cho đến nay, VNDC đã trở thành stablecoin phổ biến thứ hai trên thế giới về số lượng người sở hữu, chỉ sau Tether (USDT).
Một số thách thức mà tài chính phi tập trung phải đối phó
Tính thanh khoản không cao: Chúng ta đều biết, thanh khoản là một trong những yếu tố quan trọng để định giá trong ngành tài chính. Tuy nhiên so với hệ thống tài chính tập trung thì tính thanh khoản của các ứng dụng phi tập trung vẫn chưa thể so sánh được.
Yêu cầu thế chấp quá mức: Vì vẫn chưa có điểm tín dụng hoặc tài sản thế chấp thông thường, nhiều sản phẩm phải được thế chấp quá mức đôi khi lên tới 150%.
Sai sót kỹ thuật: Rủi ro kỹ thuật, chẳng hạn như sai lầm trong hợp đồng thông minh, rất khó phát hiện vì công nghệ này vẫn còn tương đối mới và cần được nghiên cứu thêm.
Tài chính phi tập trung Defi có thể gặp rủi ro không?
Xét về mức độ rủi ro, các dApps DeFi hiện là “nơi” bị hacker nhắm đến nhiều nhất. Trong số các vụ tấn công, nổi tiếng nhất là vụ tấn công DAO xảy ra vào tháng 6/2016. Trong vụ việc, hacker đã chuyển một phần ba số tiền của DAO sang một tài khoản khác bằng cách khai thác một lỗ hổng trong mã hóa. Điều này buộc cộng đồng Ethereum phải hard fork Blockchain (Hard fork **) để thu hồi số tiền bị mất. Vụ tấn công nghiêm trọng gần đây nhất là giao thức bZx, bị hacker tấn công 2 lần liên tiếp và thiệt hại gần 1 triệu USD. Từ đó cho thấy công nghệ đằng sau ứng dụng tài chính phi tập trung còn kém phát triển và còn nhiều lỗ hổng, tạo điều kiện cho các cuộc tấn công, gây tổn hại đến uy tín của công nghệ.
** Hard Fork: Hard fork trong công nghệ blockchain diễn tả thay đổi trên giao thức của mạng lưới có thể khiến những khối (block) và giao dịch (transaction) cũ bị vô hiệu hoá hoặc ngược lại. Khi một dự án tiến hành hard fork, các node hoặc người dùng của mạng lưới đó cần phải nâng cấp lên phiên bản mới nhất của phần mềm giao thức. Nếu một nhóm các node vẫn tiếp tục sử dụng phần mềm cũ song song với những node đã cập nhật phần mềm mới, thì việc chia tách thành hai chain khách biệt có thể xảy ra.
Tiềm năng trong tương lai của tài chính phi tập trung DeFi
Mặc dù còn gặp nhiều vấn đề nhưng hệ sinh thái DeFi đã phát triển gấp 15 lần trong vòng hai năm qua. Tính đến tháng 2 năm 2020, khoảng 3 triệu ETH đã bị khóa vào các ứng dụng DeFi. Trong đó, sản phẩm cho vay là ngành phát triển nhanh nhất. Điều đó cho thấy tài chính phi tập trung thực sự có rất nhiều tiềm năng. Và nếu khắc phục được những khuyết điểm, DeFi sẽ nhanh chóng sát cánh cùng CeFi trong tương lai.
Lời kết
Có thể thấy, Tài chính phi tập trung DeFi là chìa khóa để mở ra một hệ thống tài chính cởi mở và minh bạch hơn cho người dùng. Tuy nhiên, việc vượt lên trước DeFi vẫn còn một chặng đường dài. Việc khắc phục những sai sót hiện có như thanh khoản hay kỹ thuật là điều cần thiết cho hệ sinh thái dApp để có một cộng đồng người dùng lớn hơn.
