Chính sách tiền tệ là chính sách sử dụng các công cụ của hoạt động tín dụng và ngoại hối để ổn định thị trường tiền tệ. Từ đó, ổn định nền kinh tế dẫn đến thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển. Vậy chính sách tiền tệ là gì? Vai trò của nó đối với nền kinh tế hiện nay như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu bài viết dưới đây.
Tìm hiểu về chính sách tiền tệ
Những thay đổi của chính sách tiền tệ có thể trực tiếp hoặc gián tiếp tạo nên những thay đổi của một số yếu tố trong nền kinh tế. Có thể hiểu đơn giản, chính sách tiền tệ như một chính sách kinh tế vĩ mô do ngân hàng trung ương (hoặc cơ quan hữu trách về tiền tệ) trực tiếp thực hiện. Ngân hàng trung ương thực hiện những chính sách tiền tệ để đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô của chính phủ như làm ổn định giá cả, tỷ lệ thất nghiệp, tăng trưởng kinh tế…
Xem thêm: Tìm hiểu forex là gì? Những kiến thức cơ bản cần biết về giao dịch ngoại hối
Vai trò của chính sách tiền tệ trong nền kinh tế
Trong nền kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều tiết khối lượng tiền lưu thông trong toàn bộ nền kinh tế thị trường. Theo đó, thông qua chính sách tiền tệ, ngân hàng Trung ương có thể kiểm soát hệ thống tiền tệ, từ đó kiềm chế và đẩy lùi sự lạm phát, ổn định sức mua của đồng tiền nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ngoài ra, chính sách tiền tệ còn là công cụ để kiểm soát toàn bộ hệ thống ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng. Cụ thể như sau:
Khống chế tỷ lệ thất nghiệp – Tạo ra công ăn việc làm
Chính sách tiền tệ dù mở rộng hay thu hẹp cũng sẽ có sự ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực xã hội, quy mô sản xuất kinh doanh, từ đó làm ảnh hưởng tới tỷ lệ thất nghiệp. Theo đó, để có một tỷ lệ thất nghiệp giảm thì bắt buộc nền kinh tế phải chấp nhận một tỷ lệ lạm phát tăng lên.
Điều này đặt ra cho ngân hàng Trung ương một trách nhiệm phải vận dụng các công cụ tiền tệ để góp phần tăng trưởng, mở rộng đầu tư sản xuất kinh doanh, đồng thời tham gia tích cực vào sự tăng trưởng liên tục, ổn định và khống chế được tỷ lệ thất nghiệp không vượt quá mức tăng thất nghiệp tự nhiên.
Tăng trưởng kinh tế
Đối với chính sách tiền tệ, thì việc tăng trưởng kinh tế chính là mục tiêu hàng đầu và quan trọng nhất. Sự tăng trưởng kinh tế được thể hiện thông qua hai yếu tố gồm: Lãi suất và số cầu tổng quát. Theo đó, khối tiền tệ tăng hay giảm đều có sự tác động mạnh đến lãi suất và số cầu tổng quát, từ đó tác động lên sự gia tăng đầu tư sản xuất, tác động đến tổng sản lượng quốc gia, nghĩa là tác động đến sự tăng trưởng của nền kinh tế. Do đó, chính sách tiền tệ phải nhằm vào mục đích tăng trưởng kinh tế thông qua tăng hay giảm khối tiền tệ thích hợp trong nền kinh tế.
Ổn định giá cả trên thị trường
Trong nền kinh tế vĩ mô cũng như vi mô, việc ổn định giá cả có ý nghĩa rất quan trọng giúp cho Nhà nước hoạch định phương hướng phát triển kinh tế hiệu quả vì đã loại trừ được sự biến động của giá cả. Việc ổn định giá cả sẽ giúp cho môi trường đầu tư ổn định hơn từ đó góp phần thu hút vốn đầu tư, thúc đẩy các doanh nghiệp, các cá nhân sản xuất đem lại nguồn lợi cho mình cũng như cho xã hội.
Ổn định lãi suất
Việc ổn định lãi suất chính là việc thực hiện lãi suất tín dụng cung ứng phương tiện thanh toán cho nền kinh tế quốc dân thông qua nghiệp vụ tín dụng ngân hàng. Theo đó, dựa trên các quỹ cho vay được lập từ các nguồn tiền gửi của xã hội và với một hệ thống lãi suất linh hoạt, phù hợp với quá trình vận động của cơ chế thị trường.
Ổn định thị trường tài chính và ngoại hối
Chính sách tài chính tiền tệ làm ổn định thị trường tài chính, điều hành nền kinh tế của mỗi chính phủ. Ổn định thị trường tài chính cũng được thúc đẩy nhờ sự ổn định lãi suất, biến động trong lãi suất có thể dẫn đến sự mất ổn định cho các tổ chức tài chính.
Đối với thị trường ngoại hối, tỷ giá ổn định không chỉ có tác động tích cực mà nó còn có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc củng cố niềm tin của nhà đầu tư từ nước ngoài bởi chính sách tỷ giá luôn là một yếu tố vĩ mô khá quan trọng để nhà đầu tư nước ngoài xem xét khi họ có ý định sẽ đầu tư vào một quốc gia nào đó. Biến động tỷ giá làm ảnh hưởng đến sức mua của đồng tiền, từ đó tác động đến hoạt động của nền kinh tế.
Tuy nhiên, bên cạnh các vai trò quan trọng thì chính sách tiền tệ cũng còn tồn tại một vài hạn chế nhất định:
- Hiệu lực chính sách tiền tệ sẽ thấp khi đầu tư tư nhân không nhạy cảm với lãi suất. Khi lãi suất tăng, chi phí (vốn) đầu vào của doanh nghiệp sẽ tăng lên, điều này làm cho giá hàng hoá đầu ra tiếp tục tăng cao, lạm phát sẽ không được kiểm soát. Chính vì điều này mà chính sách tiền tệ sẽ kém hiệu quả.
- Chính sách tiền tệ sẽ không được hiệu quả nếu chính phủ không cam kết kiểm soát việc in thêm tiền. Theo đó, khi chính phủ muốn kiểm soát lạm phát bằng cách sử dụng chính sách tiền tệ thắt chặt, trước sự áp lực bù đắp thâm hụt ngân sách, chính phủ có thể in thêm tiền. Điều đó sẽ gây tác động ngược lên chính sách tiền tệ thắt chặt.
- Việc sử dụng chính sách tiền tệ mở rộng có thể làm cho lãi suất xuống mức quá thấp, điều này khiến cho các cá nhân không còn muốn gửi tiền vào ngân hàng và quyết định nắm giữ tiền mặt. Việc này khiến hệ thống ngân hàng thương mại sẽ thiếu vốn cho vay và nó sẽ tác động đến việc đầu tư tư nhân không thể mở rộng, làm giảm đi hiệu quả của chính sách.
Phân loại chính sách tiền tệ
Chính sách tiền tệ được gồm có 2 loại: Chính sách tiền tệ mở rộng và chính sách tiền tệ thắt chặt.
Chính sách tiền tệ mở rộng
Chính sách tiền tệ mở rộng hay còn được gọi là chính sách tiền tệ nới lỏng, là chính sách mà tại đây Ngân hàng Trung ương mở rộng mức cung tiền lớn hơn mức bình thường cho nền kinh tế, từ đó làm cho lãi suất giảm xuống, làm tăng tổng cầu, sẽ tạo được công ăn việc làm cho người lao động, thúc đẩy vốn đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh. Từ đó khiến quy mô của nền kinh tế được mở rộng, thu nhập tăng lên và tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống
Để có thể thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng, thông thường Ngân hàng Trung ương có thể thực hiện 1 trong 3 cách sau đây:
- Mua vào trên thị trường chứng khoán
- Hạ thấp tỷ lệ dự trữ bắt buộc
- Hạ thấp mức lãi suất chiết khấu
Có thể áp dụng đồng thời 2 hoặc 3 cách cùng một lúc trong một số trường hợp. Trong nền kinh tế vĩ mô, khi nền kinh tế bị suy thoái, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng sẽ áp dụng chính sách tiền tệ nới lỏng. Vì vậy cho nên chính sách mở rộng tiền tệ đồng nghĩa với chính sách tiền tệ chống suy thoái.
Chính sách tiền tệ thắt chặt
Chính sách tiền tệ thắt chặt hay còn gọi là chính sách tiền tệ thu hẹp, là chính sách mà Ngân hàng Trung ương tác động lên nhằm giảm bớt mức cung tiền trong nền kinh tế, qua đó tác động đến lãi suất thị trường, làm cho lãi suất trên thị trường tăng lên. Từ đó thu hẹp tổng cầu, làm cho mức giá chung giảm xuống. Thông thường, chính sách tiền tệ thắt chặt sẽ được áp dụng khi nền kinh tế của một quốc gia đã có sự phát triển thái quá, mức lạm phát ngày càng gia tăng. Cho nên chính sách tiền tệ thắt chặt đồng nghĩa với chính sách tiền tệ chống sự lạm phát.
Để có thể thực hiện chính sách tiền tệ này, Ngân hàng Trung ương thường sử dụng các biện pháp làm giảm mức cung tiền qua các cách như:
- Bán ra trên thị trường chứng khoán
- Tăng mức dự trữ bắt buộc
- Kiểm soát chặt chẽ các hoạt động tín dụng, tăng lãi suất chiết khấu…
Tùy thuộc vào tình hình hoạt động của nền kinh tế, các mục tiêu kinh tế vĩ mô theo từng thời kỳ phát triển, Ngân hàng Trung ương có thể thực hiện một trong hai chính sách tiền tệ nói trên để mang đến sự ổn định cho nền kinh tế của đất nước.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ
Trong nền kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ sẽ chịu sự tác động của những yếu tố liên quan. Sau đây là một số yếu tố có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ.
Tính cạnh tranh và đa dạng hóa thị trường tài chính: Theo đó, nếu một thị trường tài chính ít có sự cạnh tranh, thị phần chủ yếu tập trung ở một số ngân hàng lớn thì khả năng điều tiết của chính sách tiền tệ cũng sẽ gặp phải những ảnh hưởng nhất định. Ngoài ra, sự phát triển của các thị trường khác như chứng khoán, bảo hiểm, các thị trường phái sinh… cũng tạo ra những ảnh hưởng đối với sự tác động từ chính sách tiền tệ. Khi càng có nhiều nhân tố tác động đến nguồn tiền nằm ngoài tín dụng ngân hàng thì càng hạn chế sự tác động của chính sách tiền tệ.
– Nguồn tài chính của các cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp: Nguồn tài chính của các cá nhân, hộ gia đình hay doanh nghiệp có sự ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ theo 3 cách:
- Tác động từ chính sách tiền tệ đến hành vi tiêu dùng, đầu tư của cá nhân và doanh nghiệp sẽ phụ thuộc vào mức độ của các chi phí này được tài trợ thông qua một hệ thống tài chính (tức là khả năng tiếp cận vốn)
- Tác động của chính sách tiền tệ đối với giá tài sản như cổ phiếu, bất động sản… sẽ phụ thuộc vào cơ cấu của các danh mục đầu tư tài chính của cá nhân và doanh nghiệp
- Trạng thái tài chính ban đầu của các doanh nghiệp và cá nhân cũng ảnh hưởng đến sự tác động của những chính sách tiền tệ đối với các quyết định được đưa ra. Vì vậy cho nên tại các nước có tiêu dùng và đầu tư chủ yếu dựa trên sự tiết kiệm hoặc tái đầu tư từ lợi nhuận, tác động của chính sách tiền tệ sẽ bị hạn chế hơn là ở những nước phụ thuộc vào nguồn vốn tín dụng.
– Chính sách ngoại hối: Trong điều kiện tự do hóa các giao dịch vốn trên các sàn forex uy tín, hiệu quả của chính sách tiền tệ sẽ chịu ảnh hưởng bởi chính sách ngoại hối và khả năng thay thế giữa tài sản ở trong nước và tài sản nước ngoài. Vì vậy, khi khả năng thay thế là ổn định, mọi hành động của chính sách tiền tệ sẽ bị trung hòa qua sự dịch chuyển của dòng vốn. Việc các doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn từ nước ngoài cũng giảm bớt phụ thuộc vào tín dụng trong nước, do đó sẽ làm giảm tác động của chính sách tiền tệ đến tổng cầu.
Kết luận
Chính sách tiền tệ được xem như một trong những chính sách quan trọng, góp phần vào việc làm ổn định tăng trưởng kinh tế. Trên đây, là những thông tin trả lời cho câu hỏi chính sách tiền tệ là gì? và chi tiết về chính sách tiền tệ, công cụ của chính sách tiền tệ, vai trò của chính sách này trong nền kinh tế. Hy vọng qua bài viết bạn đã hiểu sâu vấn đề. Bạn có thể tìm hiểu thêm về Forex Signals để nhận được những tín hiệu Forex miễn phí tốt nhất. Hãy tiếp tục theo dõi trang chúng tôi để khám phá thêm tổ chức FED là gì? Các thông tin liên quan để tổ chức mà bạn chưa biết ở phần tiếp theo của trang nhé.
Xem ngay: FED là gì? Các thông tin liên quan để tổ chức mà bạn chưa biết
