CPI là tên viết tắt của cụm danh từ Consumer Price Index, hay còn hiểu là chỉ số giá tiêu dùng. Được sử dụng để đo lường mức giá trung bình của hàng hóa, dịch vụ khi mua bởi người tiêu dùng trong một khoảng thời gian xác định. Cụ thể hơn thì đây chính là phản ánh mức thay đổi tương đối về giá của hàng tiêu dùng theo thời gian và được tính bằng phần trăm. Khi chỉ số CPI tăng đột ngột trong một khoảng thời gian cố định thì lúc đó nền kinh tế đang bước vào giai đoạn lạm phát. Do vậy, chỉ số giá tiêu dùng này được sử dụng rất phổ biến để đo lường mức giá cũng như sự thay đổi của mức giá, từ đó dự đoán được lạm phát có thể xảy ra trong tương lai và tìm cách ngăn chặn nó. Nếu bạn vẫn còn thắc mắc về chỉ số “CPI là gì?” hay cách tính chỉ số giá tiêu dùng sao cho đơn giản và nhanh chóng nhất, vậy thì tìm hiểu cùng kiemtien.com qua bài viết dưới đây nhé!
Cách tính chỉ số giá tiêu dùng mà bạn nên biết
Việc xác định chỉ số giá tiêu dùng của một thời điểm nào đó, trong cùng một khu vực nào đó không phải đơn giản mà nó là cả một quá trình nghiên cứu, thu thập và phân tích thông tin để cho ra kết quả tương đối chuẩn xác. Cụ thể để tính được chỉ số giá tiêu dùng, bạn cần phải thực hiện 5 bước cơ bản sau:
Xem thêm: Kinh nghiệm dropship shopee hiệu quả dành cho bạn
Bước 1: Cố định giỏ hàng hóa
Việc đầu tiên đó chính là xác định lượng hàng hóa cố định thông qua việc điều tra các sản phẩm, dịch vụ tiêu biểu mà một người tiêu dùng điển hình đã mua để sử dụng.
Hàng hóa và dịch vụ ở đây gồm các loại như: Thực phẩm, báo chí, chỗ ở, đĩa CD, quần áo,… Trong đó thực phẩm là hàng hóa được chi tiêu nhiều nhất. Nó chiếm tỷ trọng lớn, quan trọng đối với cuộc sống sinh hoạt thường ngày. Sau đó là những chỉ số giá tiêu dùng của vé xem phim hoặc kem đánh răng…
Bước 2: Xác định giá cả
Thu thập những thông tin cần thiết và tiến hành thống kê, định mức giá cả của tất cả các loại mặt hàng dịch vụ có trong giỏ hàng hóa cố định tại mỗi thời điểm.
Bước 3: Tính chi phí để mua giỏ hàng hóa theo công thức
Tính tổng chi phí để mua giỏ hàng hóa đó bằng cách lấy giá cả tương ứng với mỗi mặt hàng có trong giỏ hàng hóa nhân với số lượng, rồi sau đó cộng tất cả kết quả lại với nhau để có tổng chi phí bằng tiền.
Bước 4: Tính chỉ số giá tiêu dùng cho các năm
Để tính chỉ số giá tiêu dùng cho từng thời kỳ, bạn cần áp dụng công thức đơn giản như sau: Công thức là CPIt = (chi phí bỏ ra để mua sản phẩm trong thời kỳ (t) / chi phí mua sản phẩm thời kỳ cơ sở) x 100%. Trong đó chỉ số CPIt là chỉ số mua hàng trong thười kỳ t.
Một lưu ý nữa là thời kỳ cơ sở sẽ thay đổi trong khoảng thời gian từ 5 đến 7 năm.
Bước 5: Tính tỉ lệ lạm phát
Sau khi có được CPI, bước tiếp theo sẽ dùng kết quả vừa tìm được để tiếp tục tính các chỉ số lạm phát , công thức như sau: Chỉ số lạm phát = 100 x (CPI năm cần tính – CPI năm cơ sở) / CPI năm cơ sở
Ví dụ, chỉ số lạm phát 2011 = 100 x (CPI năm 2011 – CPI năm 2010) / CPI năm 2010
Ý nghĩa của chỉ số giá tiêu dùng
Dựa vào chỉ số CPI để có thể phản ánh được xu thế và mức độ biến động giá bán lẻ của hàng hóa tiêu dùng và dịch vụ sử dụng trong sinh hoạt của dân cư, các hộ gia đình. Nhờ đó mà người dùng có thể kiểm soát được chi phí sinh hoạt và linh động hơn khi vật giá có sự thay đổi. Khi chỉ số CPI tăng thì đồng nghĩa với việc mức giá trung bình tăng. Ngược lại, khi chỉ số CPI giảm nghĩa là mức giá trung bình sẽ giảm.
Ngoài ra, chỉ số CPI biến động có thể gây ra lạm phát hoặc giảm phát, từ đó làm suy sụp cả một nền kinh tế. Một khi giá cả tăng tới mức không thể kiểm soát được thì lạm phát sẽ trở thành siêu lạm phát. Ví dụ điển hình chính là cuộc khủng hoảng tại Hungary (10/7/1946). Giá cả tăng lên gần 350%/ngày gây ra hiện tượng siêu lạm phát. Từ đó khiến cho đồng Pengo không còn giá trị và trở thành đơn vị tiền tệ thấp nhất. (Theo Cris Carter/ 10 July 1946: Hungary suffers the world’s worst hyperinflation, Money Week).
Hơn nữa, do sự sụt giảm của tổng cầu dẫn đến sự sụt giảm mức giá chung CPI. Gây ra hiện tượng giảm phát, kéo theo suy thoái kinh tế và thất nghiệp tràn lan.
Xem thêm: Tổng hợp Top các cách kiếm tiền online uy tín nhất 2021
Các vấn đề gặp phải khi tính chỉ số giá tiêu dùng
Bởi vì sử dụng giỏ hàng hóa cố định nên khi tính toán chỉ số CPI sẽ xảy ra 3 vấn đề được xem là hạn chế, đó là:
Không phản ánh độ lệch thay thế: Trong một số trường hợp mặt hàng được cố định trong giỏ tăng giá hàng loạt, lúc đó người tiêu dùng sẽ có xu hướng hạn chế mua những mặt hàng đã trở nên quá đắt đỏ và thay vào đó sẽ tiêu dùng nhiều những hàng hoá có giá thành rẻ hơn. Vì vậy yếu tố này làm CPI này đã đánh giá cao hơn thực tế của mức giá.
Không phản ánh được những thay đổi của chất lượng hàng hoá – dịch vụ: Nếu mức giá của một loại hàng hóa nào đó tăng lên, nhưng chất lượng cũng tốt lên theo đó thì rõ ràng mức giá này không tăng. Vì vậy, nhìn chung chất lượng hàng hoá dịch vụ đều có xu hướng được nâng cao cho nên CPI đã phóng đại mức giá.
Không phản ánh sự xuất hiện của những hàng hoá mới: Bởi vì sử dụng giỏ hàng hoá cố định khi tính chỉ số CPI, nên một khi có hàng hoá mới xuất hiện thì một đơn vị tiền tệ đó có thể mua được các sản phẩm đa dạng hơn rất nhiều. CPI lại đánh giá cao mức giá hơn thực tế khi thật sự không phản ánh được sự gia tăng sức mua của đồng tiền.
Kết luận
Với khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của một nền kinh tế là rất lớn, cho nên việc phân tích và tính toán chỉ số CPI sẽ mang đến những tác động tích cực cho các doanh nghiệp. Hơn nữa cũng giúp người tiêu dùng chuẩn bị trước những thay đổi về giá cả sinh hoạt trong tương lai. Hy vọng qua những gì chúng tôi chia sẻ trên đây, bạn đã phần nào rõ thêm về CPI là gì? cũng như các bước để tính toàn CPI đơn giản. Nếu như bạn thắc mắc vấn đề nào về chỉ số này, có thể liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ cũng như giải đáp tận tình.
